L'asturianu como llingua vehicular nel enseñu y la formación del profesoráu d'asturianu

G. Riaño: “La normativa llegal permite que l’asturianu pueda ser llingua vehicular d’otres asignatures”

    Xosé Antón González Riaño ye miembru de l’Academia de la Llingua Asturiana, dirixendo la Universidá Asturiana de Branu, y profesor na Facultá de Formación del Profesoráu de la Universidá d’Uviéu, onde ye unu de los docentes de la especialidá d’asturianu nel Máster que forma dende va dos cursos a los profesores de secundaria, bachilleratu y formación profesional. Coincidiendo cola apertura del plazu de preinscripción nel Máster, falamos con él d’esta titulación y de la situación del asturianu nel ámbitu del enseñu.

-¿Cómo se prepara agora a los profesores d'asturianu en secundaria y bachilleratu?
    -Pa ser profesor de Llingua Asturiana na Educación Secundaria y en Bachilleratu, amás de la formación universitaria d'aniciu nel grau, hai que cursar necesariamente la Especialidá d'Asturianu nel Máster de Formación del Profesoráu, onde s'estudien non solo cuestiones llingüístiques afayaes al trabayu propiu del aula, sinón cuestiones sociolóxiques, psicolóxiques y didáutiques que tienen que remanar los futuros profesores. Nesti sen, la formación d'un profesor o profesora d'asturianu ye igual, en cuantes a la estructura, que la que tien que cursar cualquier otru profesor de la especialidá que seya: matemátiques, filosofía, xeoloxía…

-¿Qué tal acoyida tuvo la especialidá d'asturianu del Máster de Formación del Profesoráu nes sos primeres ediciones?
    -Pues "normal" dende'l puntu de vista organizativu; ye dicir, nun "chocó" a naide y asumióse como una especialidá que funciona n'igualdá de condiciones que les otres... Otra cuestión ye que, ente otres coses por falta d'información, davezu queden places llibres ensin cubrir... y esto ye una pena dende'l puntu de vista de les salíes profesionales que son, paezme a min, bien interesantes pal profesoráu de Secundaria.

-Agora, cola desapaición del Títulu Propiu, yá nun van esistir dos títulos, ¿espérase un aumentu de la matrícula na especialidá del Máster?
    -Vamos ver, esti cursu 2012-13 ye l'últimu de la Especialidá Universitaria de Postgráu de Llingua Asturiana. A partir del próximu cursu la formación universitaria d'aniciu fairáse, esclusivamente, pente medies de los estudios universitarios que configuren el "minor" d'asturianu nos estudios de filoloxía que yá tán funcionando. Les nueses espeutatives son que la especialidá, darréu de lo anterior, s'afite nel Máster de Formación del Profesoráu de Secundaria.

-¿Puede matriculase cualesquier persona con un títulu universitariu?
    -A la especialidá d'Asturianu nel Máster de Formación del Profesoráu de Secundaria acceden direutamente, y como primer opción, los estudiantes que cursaren previamente la especialidá universitaria d'asturianu o'l minor d'asturianu. Agora bien, como pasa col restu d'especialidaes, cualquer tituláu universitariu (llicenciáu o graduáu) pue acceder si previamente supera un esame nel qu'amuese la so conocencia de la materia filolóxica asturiana. Ye, como te digo, lo mesmo que pasa con cualquier otra especialidá: pa acceder a la especialidá, por exemplu, de Matemátiques hai que ser llicenciáu (o graduáu) en Matemátiques, pero tamién pue acceder un, pongamos por casu, llicenciáu en Filoloxía Románica si "demuestra" nun esame que conoz y domina les matemátiques a esi nivel... Y danse casos en distintes especialidaes...

-¿Cuándo s'abre'l plazu de matrícula?
    -El primer plazu de preinscripción abrióse’l xueves pasáu y tará abiertu hasta’l 14 de xunu. La preinscripción pue facese na páxina web de la Universidá d’Uviéu.

-Usté ye profesor d'una de les asignatures de la especialidá, ¿qué conteníos se dan na especialidá d'asturianu?
    -La formación que recibe un futuru profesor o profesora de Llingua Asturiana nel Máster tien la mesma estructura que la del restu d'especialidaes y podría resumise d'esti mou: de los 60 creitos ECTS, 15 correspuéndes col módulu xenéricu de calter socio-psico-pedagóxicu (cuestiones de psicoloxía del desarrollu, pedagoxía y organización escolar, socioloxía educativa), mentantu qu'otros 26 son del módolu disciplinar específicu (entraríen equí cuestiones como complementos de formación llingüística, didáutica de la llingua en Secundaria, etc). Tamién hai otru módulu rellacionáu col practicum (que se fai nos institutos) y que tien 13 creitos y, a lo cabero, el Trabayu Fin de Máster (que resume tolo deprendío nel Máster) y que cunta con 6 creitos ECTS. Esto ye lo mesmo que pasa col restu de les 16 especialidaes nes que l'alumnáu recibe una completa formación, non solo disciplinar, sinón pedagóxica, didáutica y práutica.

-La especialidá tien estudios oficiales, pero nun ta reconocida, polo que nun se convoquen oposiciones entá, ¿cómo perxudica esto a l'asignatura nes escueles?
    -Bono, esto hai qu'esclarialo: la especialidá del Máster ye una especialidá universitaria "oficial" y sí ta reconocida pol Gobiernu del Principáu d'Asturies, hasta'l puntu de que ye una esixencia inescusable pal profesoráu que quiera impartir docencia en Secundaria y Bachilleratu. Otra cosa ye que'l Ministeriu d'Educación y Ciencia tovía nun reconociere esta especialidá docente dientro del decretu d'especialidaes del sistema educativa español... Nesti sen, hai un compromisu de l'actual Conseyera d'Educación de solucionar, al traviés de la negociación col Ministeriu, esta situación. Ello sedría mui importante porque fadría posible poder "opositar" por asturianu y convocar concursos de tresllaos p'algamar plaza "definitiva" por asturianu... Si se llograre esto, l'área de Llingua Asturiana diba quedar muncho más afitada nos centros de Secundaria...

-El proyectu de la LOMCE paecía poner en peligru la continuidá del asturianu nes escueles, pero agora'l tema paez solucionáu, ¿qué se podría facer pa siguir avanzando nel marcu actual, ensin la oficialidá del asturianu?
    -La LOMCE, según el mio puntu de vista, y fala una persona con un fondu compromisu cola educación pública, ye fondamente "criticable" en munchos aspeutos, en munchos... Agora bien, la versión de la llei que'l Ministeriu d'Educación apurrió al Conseyu d'Estáu pal so preste preceptivu nun impide la meyora de les condiciones d'enseñanza del asturianu na Educación Secundaria y nel Bachilleratu, sinón que dexa en manes del Gobiernu del Principáu la so regulación normativa. Dicho con otres pallabres, "la pelota ta en manes d'Asturies"... Nun valen argumentos del tipu "ye que nun nos dexa Madrid..."

-¿Ye posible abrir esperiencies col asturianu como llingua vehicular d'otres asignatures?

    -Yá se fizo, ocasionalmente, va años y "funcionaba"... La normativa llegal permítelo (Llei d'Usu), de mou qu'habría que facer un plan esperimental pa ver en qué condiciones y con qué resultáu se podríen xeneralizar, al traviés de Proyeutos Llingüísticos de Centru, les práutiques d'inmersión parcial n'asturianu. Nós, dende la Facultá, sabríemos facelo... que nos pregunten...

-Dempués de cuasi trenta años d'asturianu nes escueles, ¿cómo valora esi tiempu?
    -Meca, ¡el tiempu pasa volao! (rises) Bono, demostróse que la enseñanza del asturianu -si se plantega bien- nun xenera nengún problema, sinón que meyora muncho otres competencies personales y académiques del alumnáu. Hai estudios que lo prueben inequívocamente... Con esti desenrrollu educativu, colos llogros na investigación y na lliteratura, cola meyora de les actitúes sociales hacia l'asturianu, etc. lo que ye increyible ye que tovía l'asturianu nun seya una llingua oficial. Paez mentira... cuando lo cuentes per fuera la xente queda ablucada...

    Fonte:  Asturnews.