Manifiestu pol Plurillingüismu

MANIFIESTU SOBRE'L RECONOCIMIENTU DEL PLURILLINGÜISMU DEL ESTÁU ESPAÑOL

Los conseyos de mocedá de les naciones históriques del Estáu español que tienen una realidá billingüe o plurillingüe nel so territoriu, paeznos necesario que se dea reconocimientu plenu de la realidá plurinacional, pluricultural y plurillingüística pol Estáu. Los conseyos qu'apoyamos esti manifiestu, abaxo firmantes, reivindicamos:

1. Reconocimientu de la realidá plurillingüística

L'Estáu español contién una realidá plurinacional, pluricultural y plurillingüística. Sicasí, ésti tovía tien qu'asumir, con toles consecuencies, la so diversidá nacional nos ámbitos políticu, socioeconómicu, cultural y llingüísticu. El reconocimientu d'esta realidá tenía que suponer la protección efectiva de toles llingües presentes nel so territoriu.

La Constitución española d'avientu de 1978, xunto a los estatutos d'autonomía, reconoció otros idiomes amás del castellanu. Asina'l catalán ye oficial en Catalunya, Illes Balears y el País Valenciá (col nome de valencianu), l'euskera ye oficial nel País Vascu y Navarra  y el gallegu en Galicia. Asina mesmo l'occitanu ye llingua oficial del Valle d'Aran xuntamente col catalán y el castellanu, dende 1990 y en toa Cataluña dende 2006. Tamién hai otres llingües que nun son oficiales nel Estáu español como l'asturianu, la fabla aragonesa, el catalán n'Aragón, l'amazigh de Melilla, l'árabe de Ceuta y  el caló que fala la comunidá xitana.

El Gobiernu español soscribió la Carta europea de les llingües rexonales o minoritaries el 5 de payares de 1992, y ratificóla'l 9 d'abril del 2001. L'informe sobre l'aplicación de la Carta nel Estáu español del 11 d'avientu del 2008, constatando que dende'l gobiernu español nun se fixere esfuerzu abondu pola protección y promoción d'estes llingües, afala a les autoridaes españoles pa que tomen midíes p'aumentar la sensibilización y la comprensión de les llingües minorizaes del Estáu español, sobre manera al respective de les llingües que tovía nun-yos reconocieren la oficialidá. Esti informe tamién insta a les autoridaes españoles a tomar midíes relatives a los medios de comunicación d'ámbitu estatal impresos o emitíos per radio y televisión, col oxetivu d'espeyar la naturaleza plurillingüe del Estáu y fomentar el respetu, la comprensión y la tolerancia d'estes llingües falaes nel Estáu español.

2. La riqueza del billingüismu y el multillingüismu

Polo tanto, cuasi la metá de la población española (46%) vive en territorios billingües o plurillingües (3 de cada 10 españoles viven en comunidaes autónomes onde'l catalán, con esti nome o col nome de valencianu, ye llingua oficial). Asina entós, el billingüismu, en diferentes situaciones comunicatives y diferentes graos ente'l castellanu y otra llingua, ye una realidá pa bona parte de la población español. Sicasí, munches veces la población que vive en comunidaes autónomes col castellanu como única llingua nun ye abondo consciente del carácter plurillingüe de la sociedá española.

Depués de Bélxica y Luxemburgo ye l'estáu de la Unión Europea onde'l fenómenu del plurillingüismu ye más importante, de manera que, en cuenta de tratase d'un fechu anecdóticu, llega a constituir una característica distintiva. La mesma Constitución Española, nel artículu 3, fai referencia a la diversidá llingüística del Estáu: La riqueza de les diferentes modalidaes llingüístiques d'España ye un patrimoniu cultural qu'ha ser oxetu d'especial respetu y protección.

3. La normalización llingüística

Tien que se destacar la importancia de la normalización llingüística, que tien como oxetivu principal algamar la normalidá pa les llingües minorizaes nos sos territorios propios, que seyan llingües operatives a tolos efectos y estender el so usu a tolos ámbitos de la sociedá. Los falantes d'estes llingües tienen derechu a vivir plenamente na so llingua propia ensin falta d'echar mano d'otres llingües.

Les llingües minorizaes tienen que ser d'usu normal y preferente nos sos propios territorios, ensin qu'eso quite pa que conozan amás otres llingües, porque'l conocimientu de más d'una llingua volvióse necesario nuna sociedá cada vuelta más globalizada.

L'oxetivu de la normalización nun ye arrequexar otres llingües, nin quitar de que s'apriendan otros idiomes, sinón que tien que valir pa que cualquier persona pueda vivir plenamente na so llingua propia, tal y como lo reconoz la llexislación internacional y tien que reconocer la llexislación de cada territoriu.

4. Oportunidaes pa promover y protexer les llingües

Actualmente, y como consecuencia del procesu de globalización, munches llingües enfréntense a unos problemes de sobrevivencia que yá nun son los mesmos d'antaño. Ello ye que se trata de problemes nuevos que se xuntaron a los que yá teníen estes llingües, minorizaes o non dominantes, que lluchen pola so normalización o, inclusive en dalgunos casos, pola so sobrevivencia tres de sieglos de minorización por parte d'un Estáu que ye gafu pa elles.

Asina y too, nel procesu de globalización tamién podemos ver oportunidaes de visibilización y normalización de les llingües que coesisten nel Estáu español. Nesti sentíu, ye importante que la sociedá en xeneral, pero sobre manera los/es neños/es y la mocedá, tomen conciencia de les posibilidaes que les TIC y el contestu de la globalización ofrecen a les llingües minorizaes.

El territoriu español a lo llargo de los sieglos foi un puntu d'alcuentru de poblaciones de cultures y llingües variaes. A pesar d'esto, desde últimos del sieglu XX los fluxos migratorios hacia'l territoriu español aumentaron de manera importante. Delles comunidaes tuvieron qu'arrecostinar con una llegada constante y numberosa de población migrao, poniendo a prueba'l retu de la integración de los recién llegaos.

En xeneral, nel Estáu español percíbese que ye más útil pa la población migrao qu'aprienda primero la llingua castellana, porque paez que, al ser una llingua mayoritaria, tanto nel Estáu español como nel mundu, l'usu que pueda facer nun futuro va ser mayor. Sicasí, esta visión pon tovía más estrobos a la visibilización y pervivencia de les llingües minorizaes. Polo tanto, ha que percibir la inmigración como una oportunidá pa facer visibles y pa promocionar les llingües minorizaes y, sobre manera, con respecto a la educación y integración de les xeneraciones más moces.

5. Propuestes d'acción

Por too esto, los conseyos de mocedá del territoriu español qu'apoyamos esti manifiestu esiximos: 

• § El reconocimientu políticu y normativu esplícitu, fuerte y satisfactoriu del pluralismu nacional, cultural y llingüísticu del Estáu.
• § Que l'Estáu español adapte la so rellación cola ciudadanía pa dirixise a ella na llingua propia de cada territoriu.
• § La oficialización de les llingües non oficiales propies del territoriu español.
• § Que'l gobiernu español investigue y informe de manera periódica sobre la situación de cada llingua, oficial y non oficial, del Estáu.
• § Que, nel marcu del siguimientu de la Carta europea de les llingües rexonales o minoritaries, el gobiernu español informe amañosamente al Conseyu d'Europa de la presencia y estensión de cada llingua y comunidá llingüística presente nel territoriu español.
• § Que l'Estáu español reclame la oficialidá de les sos llingües propies nes instituciones europees.
• § Que los medios de comunicación promuevan la visibilización de la realidá plurillingüística del Estáu, y que fomenten el respetu y la comprensión de les diferentes llingües presentes nel territoriu.
• § Que los programes y currículos educativos incluyan la enseñanza de la realidá plurinacional, pluricultural y plurillingüe.
• § Que les llingües minorizaes tengan más espacios nos programes y currículos educativos de les comunidaes autónomes respectives, amás de facilitar, a nivel optativu, l'aprendimientu de llingües propies d'otres comunidaes autónomes.
• § Que l'Estáu español reconoza'l caló y les llingües de signos como llingües propies del territoriu español.
• § Promocionar y facer visibles les diferentes espresiones artístiques feches nuna llingua minorizada pero propia del Estáu español.
• § Ofrecer recursos y medios pa que l'usu de les tecnoloxíes nueves y los medios de comunicación signifiquen una oportunidá pa les llingües minorizaes, y non una amenaza.
• § Que nos procesos d'acoyida de les persones migraes la llingua propia del territoriu tenga un papel esencial.

Euskadiko Gazteriaren Kontseilua (EGK)

Conseyu de la Mocedá del Principáu d'Asturies (CMPA)

Consell de Joventut de les Illes Balears (CJIB)

Consell Nacional de la Joventut de Catalunya (CNJC)

Fonte: CMPA