Sánscritu: llingua del yoga, oficial na India

El sánscritu ye la llingua ritual del yoga, y falar d’ella n’asturianu, la nuesa llingua propia ye descubrir una llingua clásica dende una llingua minorizada. Nesti sen yá hai un diccionariu sánscritu-catalán.

Según el Diccionariu de la Llingua Asturiana de l’Academia de la Llingua Asturiana, (el DALLA) esta llingua descríbese asina: sánscritu, el: sust. Llingua relixosa de l’Antigüedá, de la que proceden munches de la India actual. Tamién atopé un datu curiosu como ye’l que na toponimia (nomes de llugar) europea atopamos dos pallabres qu’esisten tamién en sánscritu, según el Glosario Sánscrito en Lubrano.com:
Deva (topónimu qu’atopamos n’Asturies, y en Xixón mesmamente)Col significáu de Dios, deidá, poder cósmicu, y
Tara (topónimu qu’atopamos n’Irlanda)Col significáu de Les Dioses nos sos roles como salvadores.

El sánscritu (samskram)ye una llingua indoeuropea indoirania y la llingua clásica de India. Ye escrita n'alfabetu devanagari. Lliteralmente'l nome "sánscritu" quier dicir "perfeutamente fechu", y compónse de los raigones sam('completamente') y kritá ("kri") ('fechu').

Divídese en: Védicu y Sánscritu clásicu.

Caltiénse un númberu inxente de lliteratura y documentos en sánscritu, pues al ser la llingua sagrada del hinduismu los sacerdotes ponen tol so enfotu en preservar una forma pura de la llingua.Nesta llingua escribiérone los testos clásicos del hinduismu. Pola so importancia relixosa foi cuntayá estudiáu mui ceu pol gramáticu Panini (sieglu V a.C.).N'época posterior separtáronse del sánscritu dellos dialeutos que formaron les llingües modernes de la India como l’hindi, l’urdu y el bengalí.
El total de falantes ye 6 106 nativos (1981); y 194 433 como segunda llingua (1961), y la fastera na que se fala ye na India y otros estaos d’Asia como Pakistan, Nepal, Bangla Desh y Myanmar. Tien reconocencia llegal na India onde l'hindi y l'inglés son les llingües oficiales de la Índia; l'hindi ye, amás, la llingua nacional de l'Estáu. La Constitución reconoz 22 llingües (nomaes «Llingües Constitucionales», les cuales son llingües cooficiales (cola esceición del sánscrite) en dalgún de los 28 estaos que conformen la República d'Índia.

Dellos comentarios:

El sánscritu ye la llingua clásica de los indis y, como tala, en principiu no tien munchos falantes nativos, si bien nel censu llingüísticu de 1991 figuren 49.736 falantes nel estáu d'Uttar Pradesh. Pero amás, decenes de miles d'indis conocen y usen en funciones cultes la llingua sánscrita, que gocia entá d'un ciertu cultivu lliterariu.
Dende’l puntu d’agüeye relixosu, el sánscritu ye llingua llitúrxica de l'hinduismu, el budismu, el sikhismu y el xainismu. Hestóricamente, la función del sánscritu na Índia y nel sudeste asiáticu ye comparatible a la del llatín y el griegu n’Europa. El sánscritu provién de la fixación lliteraria d'una variedá índica antigua a la cuala va contribuyir decisivamente’l gramáticu Panini (sieglu V eC). Les diferentes variedaes índiques vernácules antigües, nomaes prácrites, son l'orixe de les llingües índiques modernes, tales como l'hindi, el nepalés, l'asamés, el marathi, el concani, l'urdú y el bengalí.
El sánscritu ye una de les llingües indoeuropees más antiguamente documentaes y más determinantes nel desendocu de la llingüística indoeuropea dende’l sieglu XIX.
Na Índia, el desendolcu de la escritura va lligáu a la preservación, la comprensión y la tresmisión de los testos relixosos fundacionales de l'hinduismu. En sánscritu clásicu tán escrites obres cabezaleres de la lliteratura india, tornaes n’universales al traviés de la torna a centenares de llingües, como los poemes épicos Mahabharata y Ramayana y los drames de Kalidassa.
Cuando, a lo llargu de la hestoria, les llingües indies vernácules desendolcaron una lliteratura propia, ficiéronlo recurriendo permanentemente a esta llingua. El sánscritu, a causa del so prestixu, ye una de llingües reconocíes pola Constitución de la Índia.

Mentantu, l’asturianu, inda nun ye llingua oficial n’Asturies.