Los nuevos falantes d’hebréu
Fálase n’Israel y Palestina. El númberu de falantes ye: 5.600.000. N’Israel (5.000.000) y en Palestina (600.000). Tien l’estatus de llingua oficial n’Israel pero non en Palestina.
L'hebréu ye una llingua semítica falada peles tribus de l'antigua tierra d'Israel. Demientres el períodu bíblicu, l'hebréu foi el mediu oral y lliterariu d'Israel, pero magar el sieglu VII eC foi cediendo llugar al araméu. El procesu de sustitución va acelerase dempués de la destrucción del segundu templu de Xerusalén, l'añu 70 dC y l'entamu la diáspora del pueblu xudiu pola ocupación del Imperiu romanu. L'hebréu dexó de ser utilizáu como llingua oral magar el sieglu II de la nuesa era, pero caltúvose como llingua escrita y de cultura ente les comunidaes xudíes d'Europa. La revitalización del hebréu como llingua falada entamó a la fin del sieglu XIX n'Europa, y col aniciu del retornu de los xudíos a Palestina, y los esfuercios, sobremanera, d'Eliezer ben Yehuda, sionista orixinariu de Rusia, que tornó en llingua falada moderna la llingua lliteraria escrita conservada fasta entós. Cola creyación del Estáu d'Israel el 1947, les autoridaes xudíes adoptárenla como llingua oficial del Estáu. L'hebréu modernu ye un casu únicu nel mundiu de llingua nacional recuperada dende de la llingua escrita dempués d’unos 2000 años d'usos básicamente llitúrxicos. Anque namái pa la metada de los israelíes de güei ye llingua materna.
Fálase n’Israel y Palestina. El númberu de falantes ye: 5.600.000. N’Israel (5.000.000) y en Palestina (600.000). Tien l’estatus de llingua oficial n’Israel pero non en Palestina.
L'hebréu ye una llingua semítica falada peles tribus de l'antigua tierra d'Israel. Demientres el períodu bíblicu, l'hebréu foi el mediu oral y lliterariu d'Israel, pero magar el sieglu VII eC foi cediendo llugar al araméu. El procesu de sustitución va acelerase dempués de la destrucción del segundu templu de Xerusalén, l'añu 70 dC y l'entamu la diáspora del pueblu xudiu pola ocupación del Imperiu romanu. L'hebréu dexó de ser utilizáu como llingua oral magar el sieglu II de la nuesa era, pero caltúvose como llingua escrita y de cultura ente les comunidaes xudíes d'Europa. La revitalización del hebréu como llingua falada entamó a la fin del sieglu XIX n'Europa, y col aniciu del retornu de los xudíos a Palestina, y los esfuercios, sobremanera, d'Eliezer ben Yehuda, sionista orixinariu de Rusia, que tornó en llingua falada moderna la llingua lliteraria escrita conservada fasta entós. Cola creyación del Estáu d'Israel el 1947, les autoridaes xudíes adoptárenla como llingua oficial del Estáu. L'hebréu modernu ye un casu únicu nel mundiu de llingua nacional recuperada dende de la llingua escrita dempués d’unos 2000 años d'usos básicamente llitúrxicos. Anque namái pa la metada de los israelíes de güei ye llingua materna.
Multillingüismu complexu
Les foles de nuevos inmigrantes qu’aportaben al nuevu estáu dende la so creyación, más del duple de la so población, deprendieron hebréu informalmente o n’Ulpanim (programes intensivos).
Pero Israel tien un multillingüismu complexu:
-Hai árabes que falen el dialeutu palestinu del árabe como la so primer llingua y nes escueles deprenden l’Árabe Normalizáu, atopando necesario deprender hebréu formalmente na escuela ya informalmente nel trabayu.
-L’árabe, ye la llingua de la mayor minoría d’Israel y de la rexón, enséñase n’institutos a estudiantes xudíos.
-L’inglés ye de facto la segunda llingua de los falantes d’hebréu y d’árabe. Ye l’idioma del comerciu esterior y del turismu, y dase en toles escueles xudíes y árabes, amás de nes universidaes (nes que l’enseñu ye n’hebréu).
-El francés enséñase nes escueles y conócenlu munchos immigrantes.
-Dellos dialeutos árabes y xudeo-árabes son falaos por palestinos d’Israel y por inmigrantes de países árabes.
-El yidix faláu polos vieyos immigrantes del Este d’Europa y por munchos xudíos ultra-ortodoxos. 3000 escolinos danlu na escuela.
-El xudeo-español emplegáu entá por munchos xudíos
-Llingües europees como’l francés, el rusu, l’húngaru, l’alemán y el polacu falaos por immigrantes d’Europa, y español por inmigrantes de Llatinoamérica.
Pero Israel tien un multillingüismu complexu:
-Hai árabes que falen el dialeutu palestinu del árabe como la so primer llingua y nes escueles deprenden l’Árabe Normalizáu, atopando necesario deprender hebréu formalmente na escuela ya informalmente nel trabayu.
-L’árabe, ye la llingua de la mayor minoría d’Israel y de la rexón, enséñase n’institutos a estudiantes xudíos.
-L’inglés ye de facto la segunda llingua de los falantes d’hebréu y d’árabe. Ye l’idioma del comerciu esterior y del turismu, y dase en toles escueles xudíes y árabes, amás de nes universidaes (nes que l’enseñu ye n’hebréu).
-El francés enséñase nes escueles y conócenlu munchos immigrantes.
-Dellos dialeutos árabes y xudeo-árabes son falaos por palestinos d’Israel y por inmigrantes de países árabes.
-El yidix faláu polos vieyos immigrantes del Este d’Europa y por munchos xudíos ultra-ortodoxos. 3000 escolinos danlu na escuela.
-El xudeo-español emplegáu entá por munchos xudíos
-Llingües europees como’l francés, el rusu, l’húngaru, l’alemán y el polacu falaos por immigrantes d’Europa, y español por inmigrantes de Llatinoamérica.
-Hai periódicos y programes de radio en munches llingües de los inmigrantes, qu’usen en casa y na so comunidá. Los inmigrantes xóvenes deprenden ceo l’hebréu pero munchos immigrantes mayores caltienen l’usu de la so primer llingua.
Demostració que tota llengua té possibilitats de sertir-se'n si té un estat i una legalitat al darrera o, si més no, no té un estat i una legalitat *a la contra*.
ResponderEliminar