El PP vota en contra de la propuesta d’igua de la definición del términu ‘asturiano’ nel DRAE

por Pablo R. Guardado

Una proposición non de llei d’Izquierda Xunida (IX) sobre’l cambiu de definición del términu ‘asturiano’, ente otros, nel diccionariu de la RAE pa que s’axuste a la realidá, foi valtada pol Partido Popular (PP). El diputáu de Foro Enrique Álvarez Sostres votó a favor d’iguar la situación.

Esta demanda vieya, que movió nel 2012 Iniciativa pol Asturianu ensin ésitu pese a que la Real Academia Española (RAE) se comprometiera a estudiar la propuesta, recuperóla IX col rexistru d’una proposición non de llei firmada por Gaspar Llamazares na qu’encamentaba al Gobiernu estatal a que, “en cumplimientu del mandatu constitucional de respetu y protección de les llingües españoles, solicite a l'Academia qu'estudie cuatro modificaciones nes entraes del diccionariu, referíes a la llingua asturiana”. Estos términos son ‘asturiano’, ‘bable’, ‘asturleonés’ y ‘leonés’.

La votación de la mesma fíxose’l miércoles na Comisión de Cultura del Congresu y contó col votu favoratible de Foro, pero la negativa del PP impidió que saliera alantre. Álvarez Sostres fixo una defensa de la llingua asturiana na so intervención y apuntó que “bable y asturianu funcionen yá como sinónimos. Llingüísticamente ye absurdo siguir calteniendo que’l bable, esto ye, l’asturianu, ye un dialeutu. Lo ye del llatín, nidio, como toles llingües romances, pero non del castellanu como se dexa ver na acepción del DRAE”.

Perres asturianes pa la RAE

Iniciativa pol Asturianu llamenta “fondamente que'l Partíu Popular volviera a torgar l'aprobación d'una propuesta positiva pal asturianu nel Congresu, como yá fizo dos años siguíos cola nuesa propuesta pa dotar a l'Academia de la Llingua Asturiana de presupuestu estatal”, y recuerda que los pequeños cambios que realizó la RAE na edición última del so diccionariu nun iguaron la situación. “‘Bable’ pasó de definise como ‘Dialecto de los asturianos’ a ‘Perteneciente o relativo al asturiano o a los bables’ y como ‘Variedad actual del asturleonés’, ensin dexar nidia la so categoría de llingua. Na entrada ‘asturiano’ qu'enantes nun tenía nenguna aceición dedicada a la cuestión llingüística, agora la cuarta recueye ‘Variedad actual del asturleonés que se habla en Asturias’. El casu más grave dase na definición del términu ‘asturleonés’ que da por muerta a la llingua, al definila como ‘Dialecto romance que se hablaba en Asturias y en el antiguo reino de León’, casu asemeyáu al de la definición de ‘leonés’”, esplica.

Dada la situación, esti coleutivu demanda a la Xunta Xeneral “que tome midíes contra esti agraviu provocáu pola Real Academia Española”. Asina, pide que se retiren de los Presupuestos la partida destinada pa la Fundación Pro Real Academia Española, una aportación económica que namái da, amás d’Asturies, Murcia y Cantabria. “Somos la única comunidá con academia que nun recibe perres y la única de toes elles que dedica parte del so presupuestu a financiar a la RAE. A la vista de la falta de respetu y reconocencia de la RAE pa col asturianu, paezmos que ye'l momentu de retirar esta partida en favor de la infrafinanciada Academia de la Llingua Asturiana”, esixe Iniciativa pol Asturianu.

Fonte: Asturies.com

IX demanda que la RAE camude les entraes referíes a la llingua asturiana

Considera que tien de dexar los prexuicios pa otorgar un tratu d'igualdá col restu de llingües del Estáu Gaspar Llamazares, diputáu d'IX per Asturies, rexistró una Proposición Non de Llei de plena reconocencia de la llingua asturiana nel Diccionariu de la Real Academia Española na qu'encamienta al Gobiernu a que, en cumplimientu del mandatu constitucional de respetu y protección de les llingües españoles, solicite a l'Academia qu'estudie cuatro modificaciones nes entraes del diccionariu, referíes a la llingua asturiana. Llamazares atalanta que la RAE tien de dexar los prexuicios y los plantegamientos llingüísticos totalmente caducos pa otorgar un tratu d'igualdá col restu de llingües del Estáu. El diputáu pretende que la RAE defina la categoría llingüística y l'importancia cultural, histórica y política d'esta llingua que pertenez a tolos asturianos y asturianes y a los falantes del so dominiu llingüísticu, pero tamién a la ciudadanía del Estáu español. De la mesma, convida a que la RAE dexe los sos prexuicios sobre la nuesa llingua, escaeza planteamientos llingüísticos totalmente caducos y otorgue un tratu d'igualdá col restu de llingües del Estáu. Nuna nota de prensa espublizada esti día, el diputáu asturianu demanda que l'Academia española modifique l'actual acepción d'asturianu: “dizse de la variedá asturiana del dialectu romance asturlleonés” y la sustituya por: “lengua romance que se habla en Asturias y otros territorios del antiguo reino asturleonés”. Llamazares pide tamién el cambéu del términu bable, anguaño descritu como “dialectu de los asturianos”, y ponga a cencielles “llingua asturiana”. El tercer cambéu qu'esixe'l diputáu ye la d'asturlleonés, que na edición actual figura descritu como: “diese del dialectu romance nacíu n'Asturies y nel antiguu reinu de Llión como resultáu de la peculiar evolución esperimentada ellí pol llatín”. El diputáu propón que la nueva acepción diga: “díc ese de la lengua romance que se habla en Asturias y nen el antiguo reino de León”. La cuarta variación refería se a la sesta y séptima acepción de lleonés, que figura “como dichu del dialectu romance”. El diputáu asturianu propón que la nueva definición sía “dicho de la lengua romance” y que suma esa séptica acepción. Ente los argumentos qu'espresa'l diputáu pa responder por estes cambeos atopa'l que "a pesar de que la llingua d'Asturies ta reconocida pola lexislación, espresamente protexía y promovida polos poderes públicos, a pesar de que cunta con instituciones de prestíu científicu respondiendo por el so desenvolvimientu, como la Universidá d'Uviéu, a pesar de cuntar con una Academia de la Llingua Asturiana, de cuntar con una Xunta de Toponimia y a pesar de que los estudios científicos europeos na materia inclúin l'asturianu n'igualdá de condiciones col restu de les llingües romances, la Real Academia Española de la Llingua sigue ignorando'l nuesu idioma nel so diccionariu, calteniendo una definición casi invariable nos sos ventitrés ediciones". El diputáu tamién recuerda qu'a la Real Academia de la Llingua "presentóse-y na so see de Madrid, en 2012, un informe solicitando cambeos nes entraes d'asturianu, bable, asturlleonés y lleonés, respondíu por por profesores universitarios d'Asia, Europa y América y sofitáu por fuerces polítiques, sociales y culturales asturianes y que, magar les sos bones palabres iniciales, fzxo casu omiso al pidimientu de la comunidá científica internacional y a sociedá asturiana que lo reclamaba, despintando información sobre'l cambéu que se diba a realizar y finalmente publicando una revisión totalmente agresiva que se retrotrai a la tesis acientífica de “los bables” negando asina la unidá idiomática del asturianu". Fonte: Asturnews

L'asturianu más cerca de ser definíu como llingua nel Diccionariu de la llingua catalana

Un momentu del conceyu nel IEC

El miércoles pasáu, 10 d’ochobre, Inaciu Galán, presidente d’Iniciativa pol Asturianu foi recibíu nel llar de la Secció Filològica del l’Institut d’Estudis Catalans (IEC), l’academia de la llingua catalana, en Barcelona. Nel conceyu, Galán presentó l’informe “Definir el términu “asturianu” con xeitu. Informe sobre la presencia del vocablu “asturianu” y otros términos nos diccionarios normativos d’otres llingües”, que solicitá al IEC un cambiu na definición de los términos “asturià”, “lleonès” y “bable” nel so diccionariu, onde nun apaecen definíos a les clares como idioma. La respuesta de los miembros del IEC foi, según espliquen dende la organizaión "bien positiva" y anque esta enmienda ha pasar entá pel procesu correspondiente, "la disposición del Institut pa esti cambiu foi absoluta".

Nel conceyu participaron Lluïsa Castellón, Secretaria de la Secció Filològica, que disculpó l’ausencia del Presidente por tar asistiendo a un congresu en Girona, y Carolina Santamaria, Xefa de les Oficines Lexicogràfiques, que s’encarguen de la redacción y el caltenimientu del Diccionari de la llengua catalana. Nel mesmu falóse de la situación del asturianu y de la necesidá de reconocimientu de la llingua d’Asturies en tolos contestos posibles dientro y fuera d’Asturies y del restu de territorios onde ye llingua propia. Amás, Galán esplicó l’actividá d’Iniciativa pol Asturianu y dalgunos fechos hestóricos na rellación ente les llingües catalana y asturiana, como la primer torna del catalán al asturianu, que ye del sieglu XIX, o la gran cantidá de tornes feches ente les dos llingües nes décades últimes, ente otres cuestiones.

Iniciativa pol Asturianu califica esti conceyu como "mui positivu" y agradeció "la disposición del IEC pa cola so reclamación". Dende la organización camiente qu'"el reconocimientu del asturianu como llingua nos diccionarios d’otres llingües cercanes ye perimportante pal futuru del idioma, pues estos diccionarios son referencia pa millones de falantes d’otres llingües y que l’asturianu apaeza como lo que ye, un idioma, xenera un conocimientu más real sobre la situación de la llingua asturiana".

Darréu del conceyu ente miembros del IEC y el presidente d’Iniciativa pol Asturianu, convidóse al representante asturianu a facer una visita guiada per toles instalaciones del edificiu del Institut, esplicando’l funcionamientu del mesmu, asina como la hestoria d’esta entidá fundada en 1907.

Esta ye la segunda ocasión en qu’Iniciativa pol Asturianu solicita a una academia’l cambiu de la definición del términu “asturianu” d’un diccionariu. La primer petición elevóse a la Real Academia Española, que respondió a la organización asturiana que va estudiar el cambiu nel so diccionariu dientro de la so Comisión de Lesicografía. L’informe que se presentó a caúna de les entidaes llingüístiques inclúi un llistáu de sofitos firmáu por profesores y caderalgos del ámbitu de la filoloxía, pertenecientes a diez universidaes del mundu enteru.

Fonte: asturnews
Más info: IEC, Diccionariu IEC

Soliciten al Institut d'Estudis Catalans que defina al asturianu como llingua

Iniciativa pol Asturianu solicita a l'academia del catalán que defina al asturianu como llingua

L’informe vien avaláu por filólogos profesores en diez universidaes de países como Xapón o Portugal.

El presidente d'Iniciativa pol Asturianu, Inaciu Galán, tará esti miércoles en Barcelona pa presentar en mano énte l’Institut d’Estudis Catalans (IEC), academia de la llingua catalana, un informe tituláu “Definir el términu “asturianu” con xeitu. Informe sobre la presencia del vocablu “asturianu” y otros términos nos diccionarios normativos d’otres llingües”. Un trabayu que propon a la institución que’l términu “asturianu” dexe de referise a “conxuntu de fales” pa responder a la realidá ciéntifica y llegal, que dexa a les clares que l’asturianu ye un idioma. La institución fizo una propuesta asemeyada a la RAE nel mes de xunu, recibiendo una respuesta afirmativa al estudiu de la cuestión per parte d'esta institución.

Avalen esti informe un llistáu de profesores, que sigue creciendo, y qu’inclúi a más de 10 universidaes de países como Xapón o Portugal, a l’actual decana de la Facultá de Filosofía y Lletres de la Universidá d’Uviéu y a caderalgos y profesores.

Pa Iniciativa pol Asturianu "ye innegable la necesidá de cambiar esta definición del Diccionariu del IEC, pues ye una cuestión de respetu a la realidá sociollingüística d’Asturies y del restu de los territorios asturfalantes".

Fonte: Asturnews

Iniciativa pol Asturianu informa a la RAE pa camudar la definición d'«asturiano»

REDACCIÓN. UVIÉU - El presidente d'Iniciativa pol Asturianu, Inaciu Galán, va tar esti llunes 4 de xunu en Madrid pa presentar en mano énte la Real Academia Española (RAE) un informe tituláu Definir el términu asturianu con xeitu. Informe sobre la presencia del vocablu asturianu y otros términos nos diccionarios normativos d’otres llingües. Según esplica Iniciativa pol Asturianu, ye una propuesta a la RAE pa que’l términu asturiano dexe de referise nel so diccionariu a dialecto «pa responder a la realidá científica y llegal, que dexa a les clares que l’asturianu ye un idioma». Nel diccionariu de la RAE, asturiano aparez namás como axetivu y non como sustantivu pal nome de la llingua, qu'amás defínese como referíu a la 'variedá asturiana del dialectu romance asturleonés'. Como sustantivu namás aparez bable, que se define como 'dialectu de los asturianos'. Otra manera, l'axetivu asturleonés vien como referíu al 'dialectu romance nacíu n'Asturies y nel antiguu reinu de Llión como resultáu de la evolución peculiar esperimentada ellí pol llatín'. Esi tratamientu nel diccionariu de la RAE como dialectu nun lu tienen otres llingües peninsulares como'l catalán o'l gallegu. La propuesta que se fai nel informe suxer definir asturiano como 'llingua romance que se fala n'Asturies y otros territorios del antiguu reinu asturllionés' y bable como 'llingua asturiana'. En cuantes al axetivu leonés, qu'aparez na séptima acepción como la variedá de castellanu falada en Llión, proponen quitala. Tamién destaquen nel informe que'l de la RAE nun ye l'únicu diccionariu que fai de menos al asturianu: el del Institut d'Estudis Catalans defínelo como 'conxuntu de fales lleoneses d'Asturies y una parte de Cantabria' y el de la Real Academia Galega namáis recueye'l nome de bable, que define como 'conxuntu de modalidaes de llingua falaes nel territoriu asturianu (oriental, central y occidental) que deriven de la primitiva llingua asturllionesa'. Avalen esti informe una llista de profesores que l'asociación sigue aumentando. De momentu, de la Universidá d'Uviéu tán Xosé Lluis García Arias, Ramón d'Andrés, Xulio Viejo, Rubén Martín-Llames, Xosé Antón González Riaño y la decana de la Facultá de Filosofía y Lletres, Cristina Valdés. Del ámbitu catalán tán nomes como Agnès Toda i Bonet (Universidá Rovira i Virgili), Antoni-Ignasi Alomar i Canyelles (Universidá de les Isles Baleares), Francesc Massip Bonet (Universidá Rovira i Virgili), Jaume Corbera Pou (Universidá de les Isles Baleares), José Enrique Gargallo Gil (Universidá de Barcelona), Xavier Luna i Batlle (Universidá Autónoma de Barcelona) y Pere Rosselló Bover (Universidá de les Isles Baleares). Tamién apoyen l'informe Naotoshi Kurosawa (Universidá de Tokyo), Alberto Gómez Bautista (Universidá d'Aveiro) y Juan Carlos Moreno Cabrera (Universidad Autónoma de Madrid). Otra manera, Iniciativa pol Asturianu pide la mediación del Gobiernu d'Asturies, l'Academia de la Llingua Asturiana y la Facultá de Filosofía y Lletres de la Universidá d'Uviéu. Pa I'asociación, ye innegable la necesidá de cambiar esta definición del diccionariu de la RAE, «porque ye una cuestión de respetu a la realidá sociollingüística d’Asturies y de los demás territorios asturfalantes». Fonte: Les Noticies