Xuristes pol asturianu respuende al testu del asturlleonés fechu por Hector Gil

Raros agradecimientos
Anda per ende un testu tituláu “Document de Treball sobre l’asturlleonès” patrocináu per Mercator (una castra d’ONG catalana) y robláu per Hector García Gil qu’entama col agradecimientu de patrocinador y autor al Aconceyamientu de Xuristes pol Asturianu “poles sos aportaciones y conseyu espertu”.Visto asina, de xuru que’l llector va camentar que l’Aconceyamientu deXuristes pol Asturianu tien daqué que ver coles hipótesis yafirmaciones que nel mesmu se faen, siendo la realidá xustamente tolocontrario.De mano, l’autor nun contautó enxamás con nós. Quien lo fizo foi ManelRodríguez Pérez-Caudel pa, tres presentáse como coordinador deMercator, encamentar la nuesa opinión sobro un documentu rellativu a lallingua “asturiano-lleonesa-mirandesa” (sic.). Y dióse-y nos términoslliterales que se reproducen darréu:

Pa Manel Rodríguez Pérez-Caudel
Cola mio consideranza: L’informe que m’unviesti pa dar paecer ta fechu por un llicenciáu mozu,estudiosu y de xuru que voluntariosu, lo que ye abondo méritu, perotien dellos fallos de fondu que m’abulta meriten igua enantesd’asoleyalu:

I) Llingüísticos. L’Aconceyamientu de Xuristes pol Asturianu ye, como’l so nome diz, unaasociación de xuristes. Poro, pente nós nun hai especialistes enfiloloxía, pero conocemos la realidá na que vivimos y arriendes d’ellosabemos a quién hai que s’empobinar llegáu el casu. Asina que pidimosdictame al respeutu a la xente ensin dubia más prestixoso, reconocío yrespetao na materia. El resultáu, al cabu y en resume, ye’l darréu:

1.Diz que la fala del Navia-Eo ta adscrita al dominiugalaico-portugués (pelo menos dizlo dos vegaes nel testu). Nun yeafayadiza la espresión. La fala d’Entrambasauguas asitiasellingüísticamente ente’l dominiu gallegu y l’asturianu. Asina loentiende l’Academia de la Llingua Asturiana (que ye una instituciónacadémica, nun lo escaecer) nel so hasta güei incontestáu Informesobre la fala o gallego-asturiano. Una perspeutiva histórica, social yllingüística. Uviéu, ALLA, 2006.

2. Dicir que son “fales montañeses” les de los tres conceyos másorientales d’Asturies citando a García González ye escaecer la críticaque se fai a esi posicionamientu en García Arias. Gramática Históricade la Llingua Asturiana. Uviéu, ALLA, 2003.3. Llamar a la llingua asturiana llingua asturllionesa ye lo mesmo quesi llamáreamos al catalán “llengua catalanovalenciana”.


II) Ye dafechamente incorrecho dicir que l’asturiana ye “una llingua con oficialidá parcial (reconocencia de ciertu usu oficial pero que nunye oficial en sentíu integral o plenu)”. De mano, porque el conceutu xurídicu d’oficialidá o cooficialidállingüística nun almite niveles: a una llingua reconozcese-y o nonl’estatutu d’oficial. Y a l’asturiana nun se-y quier reconocer porvergoñoses y reconocíes razones polítiques. D’otra miente, porque la realidá nun respuende al optimismu del autordel informe. Lo que la llingua asturiana tien algamao –y abultaqu’afitao- ye la reconocencia xurídica y social de la so condición dellingua, perdiscutida fasta hai poco. Ye un pasu porque darréu vien ladesixencia de proteición (artículu 3.2 de la Constitución española) yel drechu fundamental al so emplegu (convenios y trataosinternacionales, mesmamente la Declaración Universal de los DrechosHumanos, el Conveniu Européu de los Drechos Humanos, el PautuInternacional de Drechos Civiles y Políticos, la Declaración sobre losDrechos de les Persones pertenecientes a Minoríes Ñacionales o Étniques, Relixoses o Llingüístiques, la Carta Europea de les LlingüesRexonales o Minoritaries… y l’entamu de la Constitución española, pornun dir más lloñe) que ye bien difícil ñegala nun estáu que quier pasarpor democráticu. Y esi ye l’asitiamientu braeru de la llingua asturianaanguañu: l’Estáu español nun pue obviar nos enunciaos llegales lareconocencia d’unos drechos encontaos pela comunidá internacional, enxeneral, y la europea en particular, poro, reconoz –na lletra de leslleis, la 1/98 del Principáu d’Asturies concretamente- el drechu delciudadán al emplegu de la so llingua… pa dempués recorta-ylu tolo quepuede na práutica alministrativa o xudicial. Y neses tamos.D’oficialidá, que ye lo mesmo que dicir d’emplegu activu polos poderespúblicos, nin traces.Si te vaga echar una güeyada pela nuesa páxina web www.xuristes.as nelsepartáu “Actuaciones-Proc. Xudiciales-Recursos númberos 117/07 y18/07” tienes un par d’exemplos illustrativos y en “Trabayos. L’agoníad’una llingua europea y Dictame xurídicu sobre la llingua asturiana naenseñanza”, dos estudios que vienen a cuentu.Por too ello soi del paecer que la espublización del informe nostérminos nos que ta fadría más mal que bien a la xusta causa de lallingua asturiana.
Xurde Blanco

Si tomamos en cunta que l’informe asoleyóse talu que taba: calificandode gallegu a la fala eonaviega; de montañés al asturianu del oriented’Asturies y occidente de Cantabria; confirmando con nuevu nome a unallingua, l’asturiana, a la que yá-y punxeron abondos nel bautizu; yatarricando optimismu progubernamental al calificar de “cooficilidáparcial” el llaceriosu estáu nel que s’afaya la nuesa llingua, ¿acuentu de qué vien damos les gracies peles nueses “aportaciones yconseyu espertu”?.A nós, dende llueu, nun mos fai gracia nenguna, nin el conteníu delinforme, nin les gracies que mos dan.
N’Uviéu, a Xurde Blanco. Secretariu del Aconceyamientu de Xuristes pol Asturianu.

http://opinion.asturnews.com/?p=241

Fonte: asturnews