Por Carlos X. Blanco
Ta viéndose bien claro que´l problema asturianu tien que s´internacionalizar. Asoleyáronse nos últimos díes dalgunos escritos y campañes cibernétiques pa dar a conocer nuesa llaceriosa situación. Asturies ye una nación altamente reprimida, una sociedá neutralizada. El grau de neutralización de les rempuestes sociales a la represión y a la ocupación ye tan intensu, que cuasi nun se sienten les voces fuera de dellos ámbitos o del mundu virtual alternativu. D´una banda, ta la represión llingüística. Sí. Pero d´otra, hai toa una riestra de represiones venceyaes a ella.
Asturies ye una nación milenaria. Na Edá Media foi un Reinu independiente que se conformó como una de les más vieyes naciones d´Europa. Nel solar d´esi vieyu Reinu biltó la llingua asturiana, tamién una de les llingües romances más vieyes d´Europa. Depués, rebaxada so condición a Principáu, dientro la Corona Castellana, la llingua asturiana foi falada con abonda llealtá pol pueblu, inda poles élites, como atestiguen tovía nel sieglu XVIII los casos de Xovellanos y so círculu illustráu. El desprestixu real del idioma asturianu, bien qu´arrincando dende la mesma dómina de l´anexón castellana (s. XV), entainó cola invención del Estáu Lliberal (1812), puntu d´arrinque de la invención d´España. Un inventu que costó bien de sangre, sudu y llárimes.
A partir del nuesu Ochobre Revolucionariu, y más entá, del Franquismu, al asturianu se-y trató como dialeutu “rural ya entrañable”, despotenciándolu de toa posibilidá reivindicativa no identitario y popular. Clara mentira que güei los historiadores serios entamen a desmontar. L´asturianu foi siempres la llingua del Pueblu, non solo del Pueblu campesín, sinón del obreru y del emplegáu de la ciudá. Anguaño anecien con despotenciar políticamente al asturianu, tratando de vender la idea de que ye llingua per sé inocente que pue algamar una oficialidá de segundu grau (non traumática) ensin componentes identitarios. Ye la idega de los trés partíos mayoritarios españolistes: PSOE, PP. IU. Xugái a ser diferentes, dícennos, pero ensin trespasar unes llendes. Llibrinos, actos simbólicos, versucos en boca de Felipe y de Letizia, homenaxes florales na Xunta y nos Conceyos. Y pocu más. Esa Oficialidá de mentira va ser pa ellos, non pa nós.
Porque la represión llingüística nun ye posible d´estremar de la represión social, económica ya identitaria que sufrimos. Nun hai manera de pasar esi bisturí. Equí , nel estáu d´España, nun se quier, por nada del mundu, una cuarta “nacionalidá fuerte”, nun mos engañemos. Nun se quier abrir esi melón, que yá en Catalunya y Euskal Herria ta la cosa mui ingrienta. Una Oficialidá daveres ye la llave a la conciencia del Pueblu y el reencuentru cola so propia identidá. Y esi reencuentru fáciese cola llingua y cola hexemonía nel so Enseñu. Una Llingua Asturiana, tan humilde y humildada, qu´entrara na Hestoria puesta de Llargu y col compromisu de so propia xente, ye un obleru pelligrosu mesmu nel corazón del Reinu Hispanu. Ye asina. La cosa entama por dexar de ser tan humildes. Ye hora de trabayar xuntos los asturianos, y ensin medies tintes.
Fonte: Infoasturies
Ta viéndose bien claro que´l problema asturianu tien que s´internacionalizar. Asoleyáronse nos últimos díes dalgunos escritos y campañes cibernétiques pa dar a conocer nuesa llaceriosa situación. Asturies ye una nación altamente reprimida, una sociedá neutralizada. El grau de neutralización de les rempuestes sociales a la represión y a la ocupación ye tan intensu, que cuasi nun se sienten les voces fuera de dellos ámbitos o del mundu virtual alternativu. D´una banda, ta la represión llingüística. Sí. Pero d´otra, hai toa una riestra de represiones venceyaes a ella.
Asturies ye una nación milenaria. Na Edá Media foi un Reinu independiente que se conformó como una de les más vieyes naciones d´Europa. Nel solar d´esi vieyu Reinu biltó la llingua asturiana, tamién una de les llingües romances más vieyes d´Europa. Depués, rebaxada so condición a Principáu, dientro la Corona Castellana, la llingua asturiana foi falada con abonda llealtá pol pueblu, inda poles élites, como atestiguen tovía nel sieglu XVIII los casos de Xovellanos y so círculu illustráu. El desprestixu real del idioma asturianu, bien qu´arrincando dende la mesma dómina de l´anexón castellana (s. XV), entainó cola invención del Estáu Lliberal (1812), puntu d´arrinque de la invención d´España. Un inventu que costó bien de sangre, sudu y llárimes.
A partir del nuesu Ochobre Revolucionariu, y más entá, del Franquismu, al asturianu se-y trató como dialeutu “rural ya entrañable”, despotenciándolu de toa posibilidá reivindicativa no identitario y popular. Clara mentira que güei los historiadores serios entamen a desmontar. L´asturianu foi siempres la llingua del Pueblu, non solo del Pueblu campesín, sinón del obreru y del emplegáu de la ciudá. Anguaño anecien con despotenciar políticamente al asturianu, tratando de vender la idea de que ye llingua per sé inocente que pue algamar una oficialidá de segundu grau (non traumática) ensin componentes identitarios. Ye la idega de los trés partíos mayoritarios españolistes: PSOE, PP. IU. Xugái a ser diferentes, dícennos, pero ensin trespasar unes llendes. Llibrinos, actos simbólicos, versucos en boca de Felipe y de Letizia, homenaxes florales na Xunta y nos Conceyos. Y pocu más. Esa Oficialidá de mentira va ser pa ellos, non pa nós.
Porque la represión llingüística nun ye posible d´estremar de la represión social, económica ya identitaria que sufrimos. Nun hai manera de pasar esi bisturí. Equí , nel estáu d´España, nun se quier, por nada del mundu, una cuarta “nacionalidá fuerte”, nun mos engañemos. Nun se quier abrir esi melón, que yá en Catalunya y Euskal Herria ta la cosa mui ingrienta. Una Oficialidá daveres ye la llave a la conciencia del Pueblu y el reencuentru cola so propia identidá. Y esi reencuentru fáciese cola llingua y cola hexemonía nel so Enseñu. Una Llingua Asturiana, tan humilde y humildada, qu´entrara na Hestoria puesta de Llargu y col compromisu de so propia xente, ye un obleru pelligrosu mesmu nel corazón del Reinu Hispanu. Ye asina. La cosa entama por dexar de ser tan humildes. Ye hora de trabayar xuntos los asturianos, y ensin medies tintes.
Fonte: Infoasturies
ta perbién l'artículu. Yá lo dicía la FSA nos tiempos nos qu'espoxigaba la vindicación llinguïstica, nun queríen la oficialidá porque saldrien más nacionaliegos.Y eso, ta claro,quitába-yos votos.
ResponderEliminarPer otru llau,creyo que l'anexón castellana ye del s.XIV non XV.
...Y sigue siendo'l motivu principal de la non reconocencia de la oficialidá de la llingua asturiana, tal como diz albentestate.
ResponderEliminarGracies "albentestate" y "llugás" por facevos ecu. La anexón,foi en 1388 (sieglu XIV, n´efeutu), pero yo tengo lleío que nun se ficiera efeutiva o consolidada fasta´l sieglu XV, a mediaos. CXB
ResponderEliminarta bien pero l'alministración(funcionarios castellanos) y l'Ilesia(cures de Castiella) yá aportara nel sieglu XIV pa mi idea.Amás ye nesi sieglu cuando s'instaura la figura de Principín d'Asturies con Enrique III.
ResponderEliminarClaredat i valentia. És l'únic camí de canviar les coses. Tots els que diuen "no hem de córrer", "poc a poc", "no ens precipitem", "el canvi no ha de ser traumàtic" és perquè ja els va bé deixar les coses com estan.
ResponderEliminar